Türkiye Tabiatını Muhafaza Derneği (TTKD) Bilim Danışmanı Dr. Erol Kesici, son 60 yılda Türkiye’deki 240 gölden 186’sının büsbütün kuruduğunu, geriye kalanların da kuraklık tehlikesi ve çok kirlilik yaşadığını belirterek, “Türkiye’de şu an âlâ denilebilecek, parmakla gösterebileceğimiz bir tane dahi gölümüz yok” dedi.
“TÜRKİYE’DE GÖLLERİN NEREDEYSE HEPSİ ŞİDDETLİ HASTA”
Kesici, Türkiye’de göllerin yaşadığı problemlere dikkat çekmek maksadıyla İstanbul’da 17 Eylül’de ‘Göllerimiz Kurumasın, Bir Damla da Siz olun’ başlıklı toplantı düzenleneceğini açıkladı. Türkiye’deki göllerin neredeyse hepsinin şiddetli hasta olduğunu söyleyen Dr. Erol Kesici, “Sorunları epey ağır durumda, su düzeyleri, yüzey alanları, kirlilik, oksijensizlik, adeta tükenmiş durumdalar. Günümüzden milyonlarca yıl evvel oluşan birçok doğal gölümüz ne yazık ki, son 60 yıl içinde ve özellikle son yıllarda temel sıkıntıları ötelendiğinden, çok formda kurumalar meydana gelmiştir. Bu bakımdan ülkemizdeki irili ufaklı 240’a yakın gölün neredeyse 186’sı kurumuş, geri kalanları ise göl olma özelliğini büsbütün kaybetmektedir. Yalnızca birkaç gölümüz tuzlu oluşları ve bölgesel pozisyonları nedeniyle yaşama gayreti vermektedir” diye konuştu.
“GÖL, DİYE BİR ŞEY KALMADI MEMLEKETTE”
Şiddetli kuraklık ve kirliliğin son yıllarda tesirini daha da gösterdiğini belirten Dr. Kesici şu ifadeleri kullandı:
-Hakikaten göl, diye bir şey kalmadı memlekette. Hepsi çok su kaybetti ve kaybetmeye devam ediyor. Bu, biyoçeşitliliğin yok olmasına neden oluyor. Göllerde taban çamurları ve kimyasal atıklar alabildiğince fazlalaştığı için suyu azalan göller bu kirliliği artık tolere edemiyor.
-Balık popülasyonunun giderek azalmasıyla göllerde makro ve mikro su bitkilerinin çok artışı bataklıklaşma, farklı istilacı tiplerin göl havzasına göç etmeleri ve buna bağlı olarak tüm sulak alanlarımızda artan buharlaşmayla kuruma süreci çok süratli formda devam ediyor.
“SUSUZLUĞUN NEDENİ İKLİM KRİZİ DEĞİL”
-Suya, besine ulaşım daha da zorlaşacağı için kirli sular çeşitli hastalıklara neden olabilmekte, ziraî eserlerde verimlilik düşmektedir. Bu açıdan yaşanan susuzluğun nedeni, mutlaka iklim krizi değildir.
-İklimi krize sokan yer altı, yer üstü kaynaklarımızın kurumasıdır. Suyumuz ne kadar bolsa ormanlarımızla birlikte yağışlar da o kadar çok olacaktır. Kurumanın nedeni de insandır. Elmasız, domatessiz, avokadosuz, sığır etsiz yaşayabiliriz ancak asla susuz yaşayamayız. Suyun yerine bugüne kadar hiçbir şeyin konulamayacağı bilinmektedir” dedi.
“VAHŞİ ZİRAÎ SULAMA SONA ERMELİ”
Çözüm için su düzeylerinin korunması için öncelikle ziraî sulamada kullanılan suyun yüzde 60 oranında azaltılması, yabanî ziraî sulamanın sona erdirilmesi gerektiğini belirten Dr. Kesici şunları kaydetti:
-İkincisi göllerin kesinlikle taban çamurlarının paklığı yapılmalı, ağır metal ve öteki pisliklerden arındırılmalıdır. Yer altı suları çok değerli, katiyetle sondajlara müsaade verilmemeli. Kentlerin iklimine nazaran bitki dokusu ve ziraî üretimler günün bilimsel şartlarına nazaran düzenlenmeli.
-Türkiye’de şu an düzgün denilebilecek, parmakla gösterebileceğimiz bir tane dahi gölümüz yok”
KURUYAN VE TEHDİT ALTINDAKİ GÖLLER
Dr. Erol Kesici, Türkiye’de kurumuş ve tehdit altındaki göllerle ilgili tespit edebildiklerini şöyle sıraladı:
“Çanakkale’de Demirci, Tuz, Hoyrat gölleri, Edirne’de Harmanlı, Teke, Karagöl, Sığırcık, Pamuklu gölleri kurudu, Gala ve Gölbaba kurumak üzere. Tekirdağ’da Tuzla Gölü çok şiddetli meselelerle karşı karşıya, kurumak üzere. Kırıkkale Sülüklü, Pedina, Tülüce gölleri kurudu. Kocagöl ve Latife kurumak üzere. İstanbul’da Terkoz, Büyükçekmece, Küçükçekmece kirlilik tehdidi altında, yapısal değişime uğradı. Balıkesir’de Büyükgöl, Manyas ve Uzungöl şiddetli kirlilik ve kuruma tehdidi yaşıyor. Bursa’da Dalyan, Arapçiftliği, Uluabat, Zirvetepe, İznik gölleri kurumakta ve çok kirli.
-Bilecik’te Çerkeşli Gölü kurudu. Sapanca, Taşkısığı, Teke, Küçük Akgöl, Büyük Akgöl, Kocagöl büyük kısımları kurudu ve tehdit altında. Bolu’da Efteni, Sülüklü, Çubuk, Sünnet, Kara Murat, Gölcük, Abant, Kocagöl, Reşadiye, Keçi gölleri çok şiddetli kuraklık ve çok kirlilik yaşıyor. Ankara’da Bala, Tol, Haymana, Çöl, Samsam ve Sazlıgöl gölleri kurudu. Eymir, Mogan, Karagöl gölleri kuruyor. Çorum’da Sülüklü, Sinop’ta Sarıkum Gölü kuruma tehlikesi yaşıyor.
-Zonguldak’ta Yedigöller Ulusal Parkı’ndaki Serin, Büyük, Kuru, Sazlı, İnce ve Nazlı gölleri ağır kirlilik baskısı altında ve kuruyor. Samsun’da Karakum, Karaboğaz, Gernek, Gici, Tatlıgöl, Uzungöl, Balıklıgöl, Ladik Mecik gölleri kuruma tehlikesi ve kirlilik altında. Amasya’da Borabay, Tokat’ta Kaz Gölü kurudu. Samsun Uzungöl, Akmaz, Dumanlı, Kargılı, Simenit ve Akgöl çok şiddetli meseleler yaşıyor, kurumakta. Trabzon’da Uzungöl kirlilik ve kuruma tehdidi altında. Erzurum’da Tortum Gölü kuruyor. Kars’ta Aktaş, Çıldır, Kuyucak, Aygır, Çengilli gölleri kuruyor.
-İzmir’de Sazlıgöl, Karagöl, İkizgölü, Oğlananası, Gölcük, Gebekirse, Akgöl gölleri kurudu, Belevi Gölü kurumakta. Manisa’da Gölmarmara büsbütün kurudu. Denizli’de Buldan Yayla, Çaltı, Çardak ve Karagöz gölleri kurudu, Işıklı bataklık oldu. Afyon’da İncesu, Karamık, Eber gölleri kuruyor, Başmakçı-Acıgöl yüzde 85 kurudu.
-Konya Akgöl, Akşehir, Tabansız, Meke, Ilgın, Hotamış, Gavur, Karın, Sülüklü, Suğla, Kurugöl, Çavuşcu, Köpek, Bolluk, Karakışla, Tersakan ve Düden gölleri kurudu, Tuz Gölü şiddetli kuruma tehdidi altında. Beyşehir Gölü kuruma dönemine girmiş durumda, Hocalı Gölü özelliğini kaybetti. Aksaray’da Kaputaş, Akgöl, Bezirci gölleri kurudu. Kırşehir Seyfe Gölü kurudu.
-Nevşehir Acıgöl tehdit altında. Kayseri Sultan Sazlığı yüzde 80 kurudu, Bünyan, Engin ve Palas gölleri kurudu. Sivas Kurugöl, Çiçekyurdu, Hafik, Tödürge gölleri kurudu, Kamışlı, Aygır ve Tecer gölleri şiddetli baskı altında. Van Gölü kirlilik ve kuruma tehdidi altında, son iki yılda yüzde 30’luk yüzey alanı kaybı oluştu.
– Van’da Turna ve Bostaniçi gölleri çok şiddetli tehlikede. Ağrı’da Balık Gölü tehdit altında. Aydın Bafa Gölü şiddetli kirlilik baskı altında ve su düzeyi çok azaldı. Muğla’da Hocat, Sülüngür, Çobanlar, Ova, Köyceğiz gölleri tehlikede. Antalya’da Elmalı Sülüklü, Eğirigöl, Akgöl, Müren, Küçükgöl, Girdev, Gölcük, İmecik, Keklikcek, Genceli, Manay, Sarıgöl kurudu.
-Burdur Gölü çok şiddetli tehlikede, su düzeyinin yüzde 40’ından fazlasını kaybetti. Burdur’da Yazır, Karaevli, Yarışlı, Çorak gölleri kurudu, Gölhisar tehlikede, Salda Gölü kirlilik ve ağır kullanım baskısı altında, su düzeyinin yaklaşık yüzde 12’sini kaybetti. Isparta Gölcük Gölü’nün su düzeyinde çok kayıp var, Eğirdir ve Kovada gölleri kuruyor ve büsbütün bataklığa dönüşüyor, Kocagöl kurudu.
-Niğde Ulukışla, Karagöl ve Çini gölleri kurudu. Mersin Silifke Akgöl ve Karadeniz Gölü kurudu. Adana Seyhan baraj gölü ve Akyatan kuruyor, Karataş Tuzla kurudu. Hatay Amik kurutuldu, Balıklıgöl kurudu. Gaziantep’te Keller Gölü’nde şiddetli kuraklık yaşanıyor. Kahramanmaraş Gavur Gölü tehdit altında. Adıyaman’da İnekli Göl, Azaplı Göl, Gölbaşı tehdit altında. Elazığ’da Hazar Gölü tehdit altında.